Атамалар
Шайтон
Шайтон — (араб.) - олий даргоҳдан ҳайдалган фариштанинг номи. Араб тилида шайтон сўзи жин, инс, ҳайвон ва б. махлуқларнинг бўйсунмас, саркашларига нисбатан ишлатилади. Қуръонда талқин қилинишича, Ш.ни Аллоҳ оловдан яратган, кейинчалик амрига итоат қилмагани учун олий даргоҳдан қувилган, (ражим) деб...
Шайх
Шайх — (араб. - кекса, оқсоқол; қабила, уруғ, оила оқсоқоли) - ислом дини тарқалган мамлакатларда аввал билимдон кишилар, олимлар, сўнгра руҳонийлар, уламолар, фақиҳлар. Кейинчалик сўфийлик тариқатидаги пирлар, ешонлар, муқаддас жойларнинг мутасаддилари ҳам Ш. деб юритилган. Арабларда исломдан илгар...
Шайхийлар
Шайхийлар — аш-Шайхия (ёки ал-ҳасания) - 1. Ғарбий Хуросон (Ерон)да 14-а.нинг 30-80-й.ларида мавжуд бўлган шиаликдаги сўфийлик тариқати. Унинг асосчиси, мозандаронлик дарвиш Шайх Халифа шайх Балуйи Амолийнинг муриди бўлиб, лекин устози қарашларида "нуқсон" борлигани билгач, уни тарк етиб б...
Шайхулислом
Шайхулислом — муайян мамлакатда ислом ташкилотлари бошлиғи - олий диний унвон. Фахрий унвон сифатида 10-а.дан у ёки бу фақиҳ ёхуд сўфийга нисбатан ишлатилган. 13-а.дан кейин мунтазам суратда қўлланилган. Бухоро хонлиги, Туркия (16-а.дан 1924 й.гача) ва б. давлатларда Ш. - енг олий диний лавозим. Бун...
Шариат
Шариат — (араб. - остона ва сув ичиш жойи; йўл; мусулмончиликда Ш. қонунчилик маъносида ишлатилади) - Аллоҳ жорий қилган амалий ҳукмлар мажмуаси, шу маънода Ш. фиқҳ маъносида ҳам тушунилади. Самовий динларнинг барчасидага амалий қисм Ш. деб аталади. Ислом Ш.и ҳукмлари Қуръон, суннат, ижмў ва қиёсдан...
Шариф
Шариф — (араб. - "олижаноб", "аслзода") -Муҳаммад (саллаллоҳу алайҳи ва саллам) авлодларининг номига қўшиладиган ҳурмат сўзи. Ш. яна бир неча мўтабар атамаларга сифат тарзида қўшилади. Мас., ҳадиси Ш., Бухоройи Ш., Каломи Ш., Куддуси Ш., Мушафи Ш. ва ш.к.
Қўим
Қўим — шиалик ақидасига кўра, ғайриқонуний ҳокимиятга қарши кўтарилиб (қўим) ер юзида адолат ўрнатиш учун келиши кутилаётган "Пайғамбар оиласи" аъзоси (Оли Муҳаммад)ни англатувчи атама. Маҳдийлик ғоялари шиалик муҳитида исломнинг бутун тарихи мобайнида ривожланиб ва сингдириб келинди. Қ. ҳ...
Қуддус
Қуддус — Байт ул-Муқаддас, Байт ул-Макдис, Иерусалим (араб. - ал-Қудс) -христианлар, яҳудийлар ва мусулмонларнинг муқаддас шаҳри. Қ.да араб маданиятига оид ёдгорликлар: Қуббат ас-Сахра (7-а,), ал-Ақсо масжиди (8-а.) ва б. бор.
Қурайш
Қурайш — Маккада яшаган араб қабиласи. Шу қабиланинг ҳошимийлар хонадонида Муҳаммад(саллаллоҳу алайҳи ва саллам) тугилганлар. Қдиний ёзувлар, дунёвий адабиётлар ва оғзаки ривоятларда кўпроқтилга олинади. Қуръоннинг 106-сураси Қ. номи билан аталади. Исломнинг пайдо бўлиши арафасида Қ. зодагонлари сал...
Қурбонлик
Қурбонлик — (араб. маносик - яқинлик. худога яқинлашув) - худога яқинлашиш ВА унинг раҳм-шафқатига сазовор бўлиш учун худо йўлига жонлик сўйиш. Дастлабки даврларда кўп халқларда, жумладан, исломдан илгариги арабларда қулларни, ўз фарзандларини қурбон қилиш одати бўлган Қуръоннинг 108-Кавсар сурасида...