Дабусий

Дабусий — Абу Зайд Абдуллоҳ ибн Умар ад-Дабусий (? - 1038) - ҳанафийликдаги йирик фақиҳлардан; фиқҳдаги зиддиятларни ўрганишга асос солган. Самарқанд вилоятвдага Дабусия ш.да туғилган. Фиқҳга доир 7 асар ёзган. Самъонийнинг ёзишига кўра, Д. Бухорода яшаган, Бағдодда таълим олган. Бухоро ва Самарқанд...

Батафсил ўқиш

Дажжол

Дажжол (араб. - алдамчи, фирибгар) — ислом динига кўра, қиёмат олдидан пайдо бўладиган ва диндорларни худо кўрсатган тўғри йўлдан оздирадиган бир кўзли одамсимон махлуқ. У, шунингдек, ал-Масиҳ ал-Каззоб ва ал-Масиҳ ал-Дажжол деб аталади. Қиёматга яқин у ёвузлик тимсоли сифатида езгулик та...

Батафсил ўқиш

Далоилхона

Далоилхона — (араб. далоил - далиллар) - Ўрта Осиёнинг йирик шаҳарларидаги ески диний мактаб. Д.га саллаллоҳу алайҳи ва салламоди чиққан болаларгана қабул қилинган. Унда дастлаб (тахм. 1-2 ой) болаларга Қуръоннинг айрим сура ва оятлари, сўнгра асосий китоб - Далоил ул-хайрот" ёдлатилган. Д.да ў...

Батафсил ўқиш

Дарвиш

Дарвиш — қаландар (форс. - туркча -қашшоқ, камбағал; араб. фақир) - ўзини Аллоҳ йўлида хизмат қилишга бағишлаган ва ўзини ўзи камолотга етиштириш йўлига кирган инсон. "Сўфий" сўзига синоним. Д.лик таълимотининг асосини зикр тушиш орқали худо билан "яқинлашиш" ва, ҳатто, у билан &...

Батафсил ўқиш

Дарвишона

Дарвишона — Ўрта Осиё халқпари орасида қадимда тарқалган урф-одат. Ҳар йили баҳор фаслида қишлокларда ва шаҳар маҳаллаларида 2-3 киши уйма-уй юриб, пул ёки озиқ-овқат тўплаган, сўнгра бирор кишининг ҳовлисида ёки масжидда овқат (ҳалим) пишириб бутун маҳалла баҳам кўрган. Бу маросим юртда бирор офат...

Батафсил ўқиш

Даҳд

Даҳд — (форс. - ўн кунлик) - ешонларнинг хонақохдарида бўлиб ўтадиган ўн кунлик тоат-ибодат. Д.нинг енг каттаси Рамазон ойида ўтган. Мурид ва халифалар (еркак ва аёллар) ешон ҳузурига келиб, Д. талаб етган вазифаларни бажаришган, ўз муршидларининг панд- насиҳатларини тинглаб, ундан яна "вирд&qu...

Батафсил ўқиш

Даҳрийлик

Даҳрийлик — (араб. даҳр - вақт, такдир, фалак) - ислом пайдо бўлмасдан илгари араб жамиятида кенг тарқалган ақида. "Ўлим", "такдир", "ажалнинг етиши" маъноларини англатган. Бу ақидага кўра, инсоннинг тақтсири олдиндан белгилаб қўйилган, у еркин ирода ёки ихтиёр егаси ем...

Батафсил ўқиш

Дев

Дев — (форс. - див) - қад. Ерон мифологиясидага баҳайбат ёвуз кучлар. Лекин, улар баъзан сеҳргар, коҳин, авлиёларга бўйсунган бўлса, яхши фойдали ишларни ҳам бажаради деб тасаллаллоҳу алайҳи ва салламвур етилган. Д. ҳақидаги тасаллаллоҳу алайҳи ва салламвур зардуштийликдан исломга ҳам ўтган, улар ёв...

Батафсил ўқиш

Дин

Дин — (араб. - мулк, ҳукм, ҳисоб, жазо, тадбир, бўйсуниш, итоат қилиш, ибодат, парҳез, йўл тутиш, одат қилиш, еътиқод қилиш ва б.). Араб тилида "Д." сўзи жуда кенг маънода ишлатилади. Қуръонда ҳам "Д." турли маъноларда 100 дан ортиқ маротаба ишлатилган. Ана ўша маъноларнинг ҳамма...

Батафсил ўқиш

Довуд

Довуд — (ас) - Қуръонда номи зикр қилинган "Бани Исроил" қавмидан чиққан пайғамбарлардан бири. Аллоҳ Д.(ас)га пайғамбарлик билан бирга подшоҳликни ҳам берган. Д.(ас)га Аллоҳ Забур китобини туширган. Забурни аҳди китоблар ал-Мазомир деб атайдилар. Бу китоб, асосан, диний шеърлар, Аллоҳни ул...

Батафсил ўқиш