Атамалар
Хўжа
Хўжа — (форс. хожа - хўжайин, жаноб) - турли ислом мамлакатларвда турли даврларда турлича маъноларда ишлатилиб келинган фахрий унвон ва мурожаат шакли. 1. Мисрда ўрта асрларда Х.лар - бадавлат форс ва б. келганди саллаллоҳу алайҳи ва салламдогарлар. Сомонийлар (9-10-а.) ва Разнавийлар (10-12-а.) дав...
Яссавийлик
Яссавийлик — (жаҳрийлик) - тасаллаллоҳу алайҳи ва салламвуф тариқатларидан бири. Марказий Осиёда вужудга келган. Асосчиси Яссаллаллоҳу алайҳи ва салламий Ахмад. Я. Юсуф Ҳамадоний ва Абдулхолиқ Ғиждувоний таълимотлари негизида шаклланган. Я.да ислом қонун-қоидалари (шариат), тасаллаллоҳу алайҳи ва са...
Яъқуб
Яъқуб — (ас) - Қуръонда тилга олинган пайгамбарлардан бири. Ишоқ (ас)нинг ўғли, Юсуф (ас)нинг отаси Я. (ас) Аллоҳнинг бирлигига, ибодатига даъват етувчи пайғамбарлардан бўлган. Қуръонда унинг тақводорлиги ва пайғамбарлиги Аллоҳнинг Иброҳим(ас) авлодларига кўрсатган марҳамати сифатида ифодаланган (2:...
Яҳё
Яҳё — (ас) - Қуръонда зикри келган пайғамбарлардан бири. Закариё (ас)нинг ўғли. Я. (ас) ёшликдан ибодатга берилган, Тавротдага ҳукмларга астойдил амал қиладиган, ниҳоятда ҳалим ва камтар бўлган. Исо (ас) худонинг елчиси еканлигани биринчи бўлиб олдиндан айтган, унга ишонган ва ёрдам берган. Вояга ет...
Яҳуд
Яҳуд — яҳудийлар. Я. истилоҳи Қуръонда Макка даврида пайдо бўлган, Муҳаммад (саллаллоҳу алайҳи ва саллам) замондошлари бўлган яҳудийларни ёки умуман яҳудийларни англатган ва одатда насоролар (христианлар) билан ёнма-ён учрайди (3:67/60; 5:18/21, 82/85; 9:30 ва б.). Мадинагача яҳудийларнинг муқаддас...
Езра
Езра — Езра - Қадимий Аҳдда номи келган роҳиб, Қонунни ўргатувчи шахс. Қуръонда номи зикр етилган Узайр билан бир деб ҳисобланади. Қуръонда айтилишича (9:30), христианлар Исо Масиҳни Худонинг ўғли дегани каби яҳудийлар Узайрни Худонинг ўғли деганлар. Ривоятларга кўра, яхудийлар Таврот солинган кутин...
Етим
Етим — ислом таълимотига кўра, онадан емас, отадан айрилган норасида (балоғат ёшига етмаган) гўдак. Чунки, фарзанд туғилганидан сўнг уни боқиб, вояга етказиш отанинг зиммасида бўлади. Е.нинг ҳакқини ейиш катга гуноҳ ҳисоблангани каби уни ўз кафолатига олиш, унга нисбатан яхши муомалада бўлиш енг улу...
Ёсин
Ёсин — Ясин - Қуръондаги 36-суранинг номи. Сура аввалидаги "я" ва "син" ҳарфларидан ташкил топган "ёсин" калимаси сурага ном бўлиб қолган. Бу сура Маккада нозил бўлган ва 83 оятдан иборат. Ё.нинг фазли ҳақида кўпгина хадисларда ривоят қилинган. Уларнинг аксариятида Ё. с...
Югнакий
Югнакий — Аҳмад ибн Маҳмуд (тахм. 12-а.охири - 13-а. бошлари) - шоир, олим. Аҳмаднинг бобоси Мовароуннаҳрда ислом динини илк қабул қилган туркий қавмлардан бўлган. Алишер Навоий ўз асарларида Ю.ни Ўрта Осиёнинг машҳур шайхлари қаторига қўйиб, унинг туғма кўрлиги ҳақида ёзади. Ю.нинг "Ҳибат ул-ҳ...
Юнус
Юнус — (ас) - Қуръонда тилга олинган пайғамбарлардан бири. Зу-н-нун, яъни катта балиқ (кит) нинг ҳамроҳи деган ном ҳам олган. Қуръоннинг 10-сураси унинг исми билан аталади. У Аллоҳнинг ягоналигини тан олмаган ўз қавмидан ғазабланиб, Парвардигорининг изнисиз шаҳридан чиқиб кетади ва денгиз қирғоғига...