Яссавийлик — (жаҳрийлик) - тасаллаллоҳу алайҳи ва салламвуф тариқатларидан бири. Марказий Осиёда вужудга келган. Асосчиси Яссаллаллоҳу алайҳи ва салламий Ахмад. Я. Юсуф Ҳамадоний ва Абдулхолиқ Ғиждувоний таълимотлари негизида шаклланган. Я.да ислом қонун-қоидалари (шариат), тасаллаллоҳу алайҳи ва салламвуф маслага (тариқат), ишқи илоҳий (маърифат), Аллоҳ висолига еришиш (ҳақиқат) кенг тарғиб етилган. Унга кўра, шариатсиз тариқат, тариқатсиз маърифат, маърифатсиз ҳақиқат йўқ. Буларнинг ҳар бири алоҳида босқич бўлиб, бир-бирини тўлдиради ва такомиллаштиради. Мурид ўз пири раҳнамолигида мазкур босқичлардан ўтиб, илоҳий ишқ сари интилиши, камолотга еришиши зарурлиги алоҳида таъкидланади. Я. да мурид риоя етиши шарт ҳисобланган одоб қоидалари бўлган. Уларга биноан, мурид ҳеч кимсани ўз пиридан афзал кўрмаслиги, унинг ҳамма топшириқларини сидқидилдан, бекаму кўст адо етиши, панд-насиҳатларига сўзсиз амал қилиши зарур. Я.да зикру самўга ҳам катта еътибор берилган, жаҳрия (лисония) усули қўлланилган. Пир ва муридлар кундалик ўқиб юрадиган махсус калима ва дуоларни баланд овоз чиқариб айтишган. Шу боис Я. жаҳрийлик деб ҳам аталади."ЯШИРИНГАН ИМОМ" - шиалик таълимотида замон охир бўлганда ерга қайтиб келиб адолат ўрнатади, деб талқин қилинадиган имом (имоми Маҳдий, имоми охир замон). Шиалик тарқалган мамлакатларда "Я. и." ҳақидага тасаллаллоҳу алайҳи ва салламвур ҳозир ҳам сақланиб қолган.

Манбаа: Ислом энциклопeдияси

Дўстларигиз билан улашинг!

Атамалар рўйхатига қайтиш