Атамалар
Зиёрат
Зиёрат — (араб. - бирор ерга ёки шахс ҳузурига бориш) - муқаддас жойларга, мозор ва қабристонларга бориб, муайян расм-русумларни бажариб келиш. З маросими одатда қабр тепасида Қуръоннинг айрим суралари (айниқса Фотиҳа сураси)ни ўқиб, марҳум ҳаққига дуо қилиш, шунингдек хайр-еҳсон, садақа бериш кабил...
Зиёратгоҳ
Зиёратгоҳ — қ. Муқаддас жойлар.
Зикр
Зикр — зикр тушиш (араб. ёдга олиш, еслаш) - тасаллаллоҳу алайҳи ва салламвуфда худони ёдга олиш билан боғлиқ маросим. Илоҳиётчилар Аллоҳни ёдга олиш зарурлигини Қуръони каримнинг "Аллоҳни зикр қилиш билан қалблар ором олур" (13:28) деган ояти билан боғлайдилар. З овоз чиқариб (зикр ал-жаҳ...
Зиммий
Зиммий — (араб. бировнинг зиммасидаги шахс), аҳли зимма- ислом давлати соясида яшайдиган ғайридинлар. Яъни, улар дини, жони, моли ва б. соҳаларининг тинч-омонлиги мусулмонлар зиммасида бўлганлардир. Улар билан аҳднома тузилганда мусулмонлар ана ўша нарсалар ила уларни таъминлашни ўз зиммаларига олга...
Зиндиқ
Зиндиқ — (кўплига - занодиқа) - илоҳиётда, асосан, монийлик, маздакийлик ва хуррамийлар таълимоти вакилларини англатувчи истилоҳ; кенг маънода "Аллоҳга ишонмовчи", мўминнинг зидди. З сўзи Исломга сосонийлар давридага ероний лаҳжадан З деб Авестони янгича, аллегорик талқин етувчи кишиларни...
Зино
Зино — (араб. - бузуклик, фаҳш, зинокорлик) - ислом ақидаси бўйича еркак ва аёлнинг шаръий никоҳсиз жинсий алоқада бўлиши. Шариатда З. учун юз дарра уришдан тортиб ўлим (тошбўрон қилиш) жазосигача белгаланган. Лекин жазога ҳукм қилиш учун З. билан айбланувчиларнинг ўзлари иқрор Бўлиши ёки тўртта ишо...
Зовия
Зовия — (араб. - бурчак, ҳужра) - сўфийлар, дарвишлар тўхтайдиган ва яшайдиган маскан. Араб мамлакатларининг баъзиларида работ, баъзиларида З деб аталган. Ерон ва Афғонистондаги такъя, Ўрта Осиёдаги хонақоҳга тўғри келади.
Зоҳид
Зоҳид — (араб. юз ўгирувчи, тарк етувчи) -таркидунё қилган киши. З.лар мусулмонларни бу дунё роҳат-фароғатидан воз кечишга, оллоҳнинг зикрига халал берувчи барча нарсаларни тарк етишга ундайдилар.
Зоҳидлик
Зоҳидлик — таркидунёчилик, сақланиш. Худонинг марҳаматига мушарраф бўлиш, жаннатга тушиш учун тарки дунё қилиш зарурлиги ҳақидаги диний тасаллаллоҳу алайҳи ва салламвур, мутаассибликка, бир ёқлама дунёқарашга даъват етувчи оқим. З исломда дарвишлик, чилла ўтириш, рўза тутиш, зикр тушиш кабиларда нам...
Зоҳирийлар
Зоҳирийлар — (араб. зоҳир - ташқи, ошкор) - 1) Қуръон таълимотини айнан тушунувчи ва сўзма-сўз талқин қилувчи оқим тарафдорлари. Ботинийларнинг қарама-қаршиси. 2) 10-13-а.ларда тарқалган ва кейинчалик йўқолиб кетган шариат мазҳаби. Унга Довуд ибн Али ал-Исфаҳоний аз-Зоҳирий (883 й. в. е.) асос солга...