Атамалар
Ахборийлар
Ахборийлар — 1) имомийларнинг диний-ҳуқуқ тизимидаги оқимлардан бири. 10-а.да шаклланган. Унинг тарафдорлари Ахбор ривоятларини фиқҳнинг асосий манбаи деб ҳисоблайди. А. имомийларнинг яна бир ҳуқуқий оқими бўлган усулийга қараганда камроқ тарқалган. 2) Хабар - ахбор жанрида ижод қилган ўрта аср араб...
Ашуро
Ашуро — (араб. - ўн кунлик) - 1) Муҳаммад (саллаллоҳу алайҳи ва саллам) Мадинага кўчиб ўтганларидан сўнг дастлабки пайтда, муҳаррам ойининг 10-кунида тутилган рўза. Кейинроқ рамазон ойида рўза тутиш белгилангач, А. рўзасини тутиш ихтиёрий деб еълон етилган; 2) шиаларда халифа Алининг ўғли Ҳусайннинг...
Ашъарий
Ашъарий — Абул Ҳасан Али ибн Исмоил (873-935) - машҳур илоҳиётчи, каломнинг ашъарийлар мактаби асосчиси. Басрада туғилган. 40 ёшигача муътазилий илоҳиётчи бўлган. Мунозаралардан бирида устози билан келиша олмай, ўз қарашларини кескин ўзгартириб, шофиъийларга қўшилган, муътазилийлик ақидалари ислом а...
Ашъарийлар
Ашъарийлар — каломнинг асосий йўналишларидан бири - Ашъарий мактаби тарафдорлари. Боқилоний (1013 й. в.е.), ибн Фурқ (1015 й. в.е.), Абу Ишоқ Исфарўиний (1027 й в.е.), Абдул Қоҳир Бағдодий (1037 й. в.е.), Жувайний (1085 й. в.е.), Шаҳристоний (1153 й. в.е.) ва Фахриддин Розий (1209 й. в.е.) таниқли в...
Аълам
Аълам — (араб. - билағон, енг олим) - диний-ҳуқуқий масалалар юзасидан фикр берувчи диний амалдор. Одатда, муфтилар тузган фатво А. муҳр босгач, кучга кирган ва қозилар ўша ҳужжат асосида ҳукм чиқарган. Бухоро хонлиги даврида ҳар бир қози ёнида А. мансаби бўлган.
Аъроф
Аъроф — (араб. тўсиқлар) - ислом манбаларида, хусусан, Қуръонда таърифланган жаннат билан дўзах ўртасидаги баландлик жой - девортўсиқ. Ўзбек тилида А. ўрнида одатда Арасот истилоҳи ишлатилади. Ислом ақидасига кўра, қиёмат куни жаннатга ҳам, дўзахга ҳам тушмай ўртада қоладиган одамлар А.да турадилар....
Ақд
Ақд — (синонимлари ижоб, қабул, қубул, сиға) - битим, шартнома. Исломдаги А. меъёрлари жоҳилият ва Рим-Византия ҳуқуқий тасаллаллоҳу алайҳи ва салламвурларига бориб тақалади. Қуръони каримда А. -қасам билан мустаҳкамланган битим. Фиқҳда А. - ўзаро мажбуриятлар ҳақидаги икки ёки кўп томонлама шартном...
Ақида
Ақида — (араб. "ақд" - бир нарсани иккинчисига маҳкам боғлаш; кўпликда -ақоид) - балоғатга етган киши еътиқод қилиши, имон келтириши, ислом динининг заруратлари шаклида тасдиқ қилиши, қалбига маҳкам боғлаб олиб ундан ажралиши мумкин бўлмаган шаръий еътиқодий ҳукмлар. Инсоннинг икки дунёдаг...
Ақиқа
Ақиқа — (араб. - "чақалоқ сочини олиш, қурбонлик сўйиш") - мусулмон оилаларида янги туғилган болага исм қўйиш ва "қорин сочи" (боланинг туғилгандаги сочи)га қайчи уриш билан боғлиқ одат. Жоҳилият давридаги турли маъбуд ва маъбудаларга атаб қилинадиган курбонликлар ўрнига мусулмон...
Ақл
Ақл — (араб. - онг) - инсондаги англаш ва тафаккур қилиш хусусияти. Исломда А. Аллоҳнинг енг улуғ неъматларидан саналади ва диний мажбуриятларнинг диндор зиммасига юкланиши учун А.нинг расо бўлиши шарт қилинади. А. икки хил бўлади, бири - туғма А., иккинчиси касбий, яъни билим ва тажриба асосида рив...